De gemeente Vught heeft ons 21 februari 2020 per brief geïnformeerd over haar besluit om onze zienswijze tegen het verkeersbesluit 2019-06D ongegrond te verklaren. De Fietsersbond is van oordeel dat de bezwaren tegen het verkeersbesluit niet zijn weerlegd en dat de belangen van fietsers onzorgvuldig zijn afgewogen. Gezien deze procedure rest de Fietsersbond nu de mogelijkheid van beroep tegen het genomen besluit.

De redenen om in beroep te gaan zijn als volgt:

1.De gevolgen van het besluit voor de verkeersveiligheid van fietsers zijn niet onderzocht

Volgens artikel 2 van de wegenverkeerswet dienen maatregelen genomen te worden met als doel het verzekeren van de verkeersveiligheid op de weg en het beschermen van weggebruikers en passagiers.

De hoofdgebruikers van de Jagersboschlaan zijn fietsers. De verkeersveiligheid van deze gebruikers gaat achteruit. En zijn ze niet meer beschermd tegen autoverkeer.

De verkeersveiligheid moet in Nederland omhoog. Bij nieuwe plannen moeten overheden dus de veiligheid verhogen en niet verlagen. De gemeente heeft hiervoor een zorgplicht. De gemeente Vught heeft echter geen onderzoek gedaan naar het effect op de verkeersveiligheid en heeft dit effect niet gekwantificeerd. Weliswaar zijn er in Vught wegen in dezelfde categorie als de Jagersboschlaan (erftoegangsweg 2) en met vergelijkbare verkeersstromen. Dat de gemeente slechts wijst op het bestaan van en ervaring met soortgelijke erftoegangswegen in Vught, is voor de onderbouwing van dit verkeersbesluit niet relevant.

Spreiding van autoverkeer leidt tot meer verkeersonveiligheid
Het mengen van fietsers met autoverkeer leidt tot meer onveiligheid. Algemeen uitgangspunt dat in de verkeerswereld geldt: ontvlechten is veiliger voor fietsers (zie bijlage 4). Spreiding van autoverkeer over het onderliggend wegennet in Vught zou volgens de gemeente Vught leiden tot minder drukte op andere wegen. Landelijk onderzoek wijst uit dat spreiding van autoverkeer juist meer onveiligheid oproept en meer conflicten met kwetsbare verkeersdeelnemers als voetgangers en fietsers (artikel in Verkeerskunde; 2014/4). Het antwoord hierop is ontvlechten van autoverkeer en fietsverkeer.

Het mengen van autoverkeer met kwetsbare verkeersdeelnemers zoals dit verkeersbesluit voorstelt, betekent dus meer verkeersonveiligheid. De vakwereld wil dat er binnen de bebouwde kom veel meer ontvlochten fietsroutes komen die autovrij of zeer autoluw zijn.

De Jagersboschlaan is daar een treffend voorbeeld van maar met dit verkeersbesluit zou er juist een verdwijnen.

 Jongeren en ouderen kiezen voor rustige routes boven een snelfietsroute
Het gemeentelijk argument van een toekomstige “veilige en directe snelfietsroute” langs de om te bouwen N65 als alternatief voor de Jagersboschlaan geldt niet of nauwelijks: landelijk onderzoek wijst uit dat een snelfietsroute minder geschikt is voor de meest kwetsbare fietsers: ouderen en scholieren. De rustige Jagersboschlaan is voor deze groepen fietsers meer geschikt. Ouderen zijn oververtegenwoordigd in het aantal fatale en ernstige fietsongevallen. Met name deze groep fietsers krijgt dus te maken met een hoger ongevallenrisico door de menging van verkeerssoorten.

Ook recreërende fietsers geven de voorkeur aan een landelijke, rustige fietsroute waar door fietsers gemiddeld een lagere snelheid wordt gereden: niet dóórfietsen en directheid is dan van belang maar aantrekkelijkheid en afwisseling, en de ervaring van stilte, schonere lucht, groene omgeving. Dat wordt bevestigd in diverse onderzoeken (o.a. onderzoek Goudappel Coffeng; 2018). En die aantrekkelijkheid en afwisseling vind je aan de route Jagersboschlaan-Sparrendaal.

Onveilige inrichting voor voetgangers
Voetgangers raken in de knel door gebrek aan een hoogwaardige en veilige loop- en passeerruimte. De gemeente legt geen formeel, verhard voetpad aan maar biedt een loopstrook. Het profiel van de Jagersboschlaan is echter te smal om over de volledige lengte van de laan een voldoende brede en veilige loopruimte in te richten voor naast elkaar lopende wandelaars en mensen met kinderwagens of een rollator, of lopers van een ommetje. Zij zullen uitwijken naar de rijbaan en direct gevaar lopen als gevolg van het autoverkeer.

Conclusie:

De Fietsersbond concludeert dat ontvlechting van autoverkeer en fietsverkeer bijdraagt aan meer verkeersveiligheid en dat het verkeersbesluit met het voorstel tot menging van deze verkeerssoorten de verkeersveiligheid verslechtert

Er is dus sprake van een onzorgvuldige afweging van belangen van fietsers.

2. Het ontbreken van een verkeerskundige onderbouwing.
Volgens het verkeersbesluit zou de openstelling bedoeld zijn voor de bereikbaarheid van de voorzieningen aan de Martinilaan. De gemeente heeft niet aangetoond hoeveel van de 1490 auto’s die volgens modelberekeningen per dag over de Jagersboschaan zouden rijden, daadwerkelijk bezoekers zijn van de instellingen. In haar verweerschrift voor de bezwarenprocedure (d.d. 14-1-2020) gaat de gemeente wederom niet in op onze vraag in hoeverre dit aantal wijkvreemd en dus nieuw, doorgaand autoverkeer is waarvoor de Jagersboschlaan volgens het verkeersbesluit NIET bedoeld is.

Het Maurick College heeft, als direct belanghebbende gevestigd aan de Martinilaan, in haar bezwaarschrift zelfs aangegeven geen probleem in de autobereikbaarheid te verwachten zowel tijdens als na oplevering van de reconstructie van de N65.

De gemeente geeft in de raadsinformatiebrief (.d. 29-10-2019, zie bijlage 5) aan dat het openstellen van de Jagersboschlaan voor autoverkeer een aantal wegen in de omgeving ontlaste. Belangrijk is de niet beantwoorde vraag in welke mate de routes via het bestaand wegennet naar de bestemmingen aan de Martinilaan extra worden belast zonder de Jagersboschlaan. Als het gaat om maximaal 1490 auto’s per dag, gespreid over een groot aantal wegen, is de extra belasting van deze wegen mogelijk acceptabel. De gemeente heeft deze afweging niet gemaakt.

Onderzoek naar het mogelijk gebruik van de Jagersboschlaan voor autoverkeer was uitsluitend gericht op de vraag of het ruimtelijk kan worden ingericht voor autoverkeer, en niet of het verkeerskundig nodig of wenselijk is om de Jagersboschlaan aan te passen in functie en gebruik zoals de bepalingen voor onderbouwing van een verkeersbesluit voorschrijven.

Alternatieve oplossingen zijn onvoldoende onderzocht (als er al een probleem in de bereikbaarheid zou zijn). Een gedegen onderzoek naar de ruimtelijke en verkeerskundige haalbaarheid en wenselijkheid van het gebruik van bestaande, alternatieve routes of van een mogelijke parallelweg langs de N65 ontbreekt. De Fietsersbond verwijst naar onze zienswijze op het verkeersbesluit voor een nadere toelichting op deze oplossingsrichtingen.

Als illustratie van het ontbreken van een integrale afweging van mogelijkheden is er eveneens geen onderzoek uitgevoerd naar de optie om de Jagersboschlaan slechts open te stellen voor autoverkeer tijdens de ombouw van de N65 of om hooguit eenrichtingsverkeer voor auto’s in te stellen.

3. Inrichting fietsstraat en verwachte aantallen fietsers

De veiligheid van fietsers zou volgens de gemeente Vught gewaarborgd zijn door de inrichting als fietsstraat. Volgens het Maurick College komen er dagelijks 650-700 leerlingen uit de richting Haaren-Helvoirt naar de school. Zij fietsen nu (bijna) allemaal via de route Sparrendaalseweg-Jagersboschlaan. Verhouding aantal fietsen-auto’s >745-1490 fietsers/1490 auto’s per dag. In een fietsstraat dient het fietsverkeer in een dominant te zijn aan het autoverkeer. (volgens het Fietsberaad/CROW is de maximale verhouding fiets: auto is 0,5-1:1 (zie bijlage 6). Als de fietsende leerlingen allen gebruik zouden maken van de toekomstige snelfietsroute langs de N65, wordt de verhouding fietsers:auto’s zodanig scheef, dat een fietsstraat onveilig wordt voor de fietsers die blijven kiezen voor de Jagersboschlaan.

Omdat de Jagersboschlaan in welke functie en vormgeving dan ook wordt gebruikt door fietsers en voetgangers, heeft de gemeente te allen tijde een verantwoordelijkheid voor een veilige inrichting.

Een ‘fietsstraat’ is overigens een functioneel begrip (op basis van een richtlijn voor inrichting van een weg) en niet verkeers-juridisch bindend en daarmee beschermend voor de weggebruiker/fietser.

4. De weg is niet nodig voor hulpdiensten; het profiel is niet ingericht voor hulpdiensten.

De Jagersboschlaan zou volgens de gemeente Vught gewenst zijn als extra aanrijdroute voor hulpdiensten. Dergelijke routes zijn naast gebiedsontsluitingswegen vaak de grotere wegen binnen een verblijfsgebied waarvoor een 30 km/uur regime geldt. Een belangrijke voorwaarde is voor een route is dat een vrije (betrouwbare en onbelemmerde) doorgang wordt geboden en geschikt moet zijn voor het rijden met een maximum snelheid van 50 km/uur (bijlage 7). De gemeente wijst er op dat de Jagersboschlaan als fietsstraat wordt ingericht met snelheidsremmende maatregelen zoals 30 km/drempels en een kruispuntplateau. De Fietsersbond concludeert dat een veilige inrichting en gebruik voor voetgangers en fietsers daarmee haaks staat op het gebruik van de weg voor hulpdiensten.

5. Het ontbreken van formeel-juridische samenhang tussen het verkeersbesluit Jagersboschlaan met het bestemmingsplan voor de reconstructie van de N65, resp. bestemmingsplan Vijverhof

Door de functiewijziging van de Jagerboschlaan via een verkeersbesluit te nemen is er geen voor beroep vatbaar RO-besluit aan dit verkeersbesluit voorafgegaan. Weliswaar heeft de Jagerboschlaan in het bestemmingsplan de functie van verkeer. Maar bij het vaststellen van dit bestemmingsplan waren er nog geen mogelijke plannen bekend van de functiewijziging van de Jagerboschlaan.

Het openstellen van de Jagersboschlaan voor autoverkeer over de volledige lengte en in twee richtingen is volgens de gemeente Vught een direct gevolg van de plannen voor de reconstructie van rijksweg N65. In deze plannen wordt de afslag N65/Martinilaan voor autoverkeer afgesloten en daarmee de directe bereikbaarheid van voorzieningen aan de Martinilaan voor autoverkeer. Deze maatregel is opgenomen in het ontwerp-bestemmingsplan N65.

Dat de Jagersboschlaan toevallig in een ander bestemmingsplangebied valt (Vijverhof; 2016), doet niet ter zake. De verharding en openstelling van van de laan is feitelijk onderdeel van de reconstructie van de N65 en moet om die reden dus ook als één (omgevings)plan behandeld worden.

Ruimtelijke reservering voor verkeer is niet gelijk aan afweging van belangen tussen verkeersdeelnemers

Het door ons betwiste verkeersbesluit gaat over de wijziging van openstelling voor andere verkeerssoorten. Het bestemmingsplan Vijverhof reserveert op de Jagersboschlaan alleen ruimte voor verkeersdoeleinden zonder onderscheid te maken naar het gebruik door afzonderlijke vervoerwijzen Pas in het verkeersbesluit vindt de afweging plaats van belangen tussen verkeersdeelnemers.